تحویل سال نو زیر گنبد فیروزه‌ای | دید و بازدید نوروزی رمضان در حرم
تاریخ انتشار: ۲۸ اسفند ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۷۳۶۰۱۰۰
همشهری آنلاین - زهرا بلندی: هنوز هم عاشقان و دلباختگان خاندان عصمت و طهارت(ع) همزمان با تحویل سال، به رسم سال‌های دور خودشان را به حرم حضرت عبدالعظیم(ع) می‌رسانند تا دعای تحویل سال را همنوا با یکدیگر در اینجا زمزمه می‌کنند. آیینی که از قدیم به شکلی خاص برگزار می‌شد و «سید محسن ماجدی» ری‌پژوه طی تحقیق و بررسی اطلاعات خوبی درباره‌اش کسب کرده است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
قصه‌های تهران را در اینجا دنبال کنید
او با استناد به روایاتی که مرحوم شیخ «رضا مؤذنی»، مسئول کتابخانه حرم حضرت عبدالعظیم(ع) و معمرینی که در مجاورت حرم حضرت عبدالعظیم(ع) به دنیا آمده و زندگی کرده‌اند، درباره شیوه به جا آوردن این آیین در گذشته، می‌گوید: «از گذشته‌های دور در ایام نوروز حضور پر شور مردم در اماکن متبرکه مانند حرم حضرت عبدالعظیم(ع) معمول بوده به طوری که برای مثال در اسناد تاریخی ذکر شده شاهرخ تیموری در آخرین روزهای عمرش در تحویل سال نو برای زیارت در حرم حضرت عبدالعظیم(ع) حضور پیدا کرده است. طبق همین رسم کهن هنگام تحویل سال در آستان حضرت عبدالعظیم(ع) مراسمی خاص برگزار می‌شد، برای مثال اگر ساعت تحویل سال ساعت ۱۰شب بود مردم از تهران و دیگر شهرها و روستاهای اطراف آن از بعدازظهر روانه حرم می‌شدند و تا لحظه تحویل سال در آنجا می‌ماندند. آنها در نزدیکی ضریح و رواق‌های مجاور مستقر می‌شدند و شروع به خواندن قرآن و ادعیه می‌کردند. در زمان بسیار محدودی حرم، صحن و بازار حرم مملو از جمعیت می‌شد. از ظهر آن روز ۲مداح و ذاکر خوش‌صدا بالای گلدسته‌ها می‌رفتند و نغمه‌خوانی و ذکر ادعیه می‌کردند. در زمان تحویل سال دعای یا مقلب‌القلوب و الابصار را بلند می‌خواندند تا خبر تحویل سال به گوش مردم اطراف حرم هم برسد. یکی از اتفاقات جالبی که موقع تحویل سال در حرم می‌افتاد این بود که به یکباره کل چراغ‌ها خاموش و سپس روشن می‌شدند و این خودش به نوعی نشانه‌ای برای نو شدن سال بود.»
آنطور که ماجدی درباره دیگر جزئیات این مراسم می‌گوید: «مردم بعد از تحویل سال و گفتن و تکبیر به هم نقل و شکلات و تنقلات تعارف می‌کردند و ضمن پاشیدن گلاب به سر و روی یکدیگر، صلوات می‌فرستادند و فرارسیدن سال نو را به هم تبریک می‌گفتند. در این میان به بعضی از کودکان هم توسط خانواده‌هایشان هدایایی داده می‌شد. ماشین دودی‌هایی که در مسیر تهران و ری حرکت می‌کردند نقش پررنگی را برای انتقال مردم از تهران به شهرری در زمان تحویل سال ایفا می‌کرد و مردم برای برگشتشان به خانه هم از این ماشین‌ها استفاده می‌کردند و حتی هماهنگی‌های لازم هم به عمل می‌آمد که اگر در ساعات پاسی از شب تحویل سال انجام می‌شد ماشین‌ها آماده مراجعت مردم به منازلشان باشند.»
وی ادامه می‌دهد: «قبل از سال۱۳۲۷ و ورود سیستم صوتی به حرم بچه‌های کم سن و سال را به دلیل اینکه استحکام بنا حفظ شود از کودکان می‌خواستند تا هریک در یک سو از محله‌های شمال، جنوب، شرق، بازار، نفرآباد، سرتخت، هاشم‌آباد و... بایستند و یک‌صدا و هماهنگ تکبیر بگویند و تحویل سال را اعلام کنند یا صلوات‌های خاصه را ختم کنند. در اعیادی حتی مانند عید فطر، عید قربان و... هم این کار انجام می‌شد. البته حرم دارای یک مؤذن اصلی به نام مؤذن‌باشی بود که ختم همه مراسم‌ها مثل اعلام تحویل سال، اعلام شروع و پایان ماه مبارک رمضان، را به عهده داشت که بعد از ذاکرین و مداحان و بعد از اینکه کودکان و نوجوانان وظیفه‌شان را در نقاره‌خانه انجام می‌دادند و تکبیر و صلوات می‌گفتند برای رسمیت دادن به این اقدام به عنوان نفر آخر ذکر و صلوات را ختم می‌کرد. ولی با ورود سیستم صوتی این وظیفه به عهده افراد محدودتری قرار می‌گیرد و دیگر بالا رفتن از گلدسته کنار گذاشته شد.»
این ری‌پژوه همزمانی عید سال۱۴۰۲ با ماه مبارک رمضان را بهانه می‌کند تا درباره سوابق برگزاری مراسم در سال‌های این‌چنینی توضیح بدهد: «اگر براساس سال قمری تحویل سال در محرم، شعبان، صفر با رمضان قرار می‌گرفت به فراخور آن ایام نیز اشعاری خوانده می‌شد. برای مثال اگر تحویل سال در ماه مبارک رمضان بود مردم قبل از غروب آفتاب در صحن اصلی(عتیق)، صحن باغچه طوطی و صحن ناصری اجتماع می‌کردند تا بتوانند هلال ماه را ببینند و همچنین اگر ماه مبارک رمضان مانند امسال با نوروز تلاقی می‌کرد برنامه‌های ویژه‌ای مثل مناجات خوانی، چراغ گردانی و قرائت قرآن در حرم برگزار می‌شد و حتی شعر معروف «یارب به کریمی کریمانم بخش، برآب دو دیده یتیمانم بخش، صدبار به لطف کرمت بخشیدی، این‌بار به سلطان خراسانت بخش» را در اول مناجاتشان می‌خواندند و از خداوند طلب استغفار می‌کردند. مراسم یک تا ۲ساعت پس از افطار مردم در حرم جمع می‌شدند و خیلی از دید و بازدیدهایشان را به جای رفتن به خانه یکدیگر در همین‌جا به جا می‌آوردند.»
منبع: همشهری آنلاین
کلیدواژه: هویت شهری تاریخ بافت تاریخی ماه رمضان نوروز شاه عبدالعظیم رمضان منطقه ۲۰ حرم حضرت عبدالعظیم ع ماه مبارک رمضان تحویل سال
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.hamshahrionline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «همشهری آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۳۶۰۱۰۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
چرا زیارت حضرت عبدالعظیم حسنی برابر با زیارت امام حسین (ع) است؟
حجت‌الاسلام والمسلمین مهدی یعقوبی گیلانی، کارشناس مذهبی درمورد عظمت زیارت حضرت عبدالعظیم حسنی رحمت الله علیه بیان کرد: مهم‌ترین نشانه عظمت معنوى و مقامات باطنى حضرت عبد العظیم حسنی رحمت الله علیه، برابرى فضیلت زیارت مزار آن بزرگوار، با فضیلت زیارت سیّد الشهدا است.
شیخ المحدّثین، صدوق؛ از محمّد بن یحیى عطّار - که یکى از اهالى رى است - این‌گونه نقل کرده است که خدمت امام هادى علیه السلام رسیدم. ایشان فرمودند: «کجا بودى؟».
گفتم: حسین بن على علیه السلام را زیارت کردم. امام هادى علیه السلام فرمودند:
«أما إنَّک لَوزُرتَ قَبرَ عَبدِ العَظیمِ عِندَکُم کُنتَ کَمَن زارَ الحُسَینَ بنَ عَلِىٍّ.» «بدان که اگر قبر عبد العظیم را در شهر خودتان زیارت کنى، مانند کسى هستى که حسین بن على را زیارت کرده باشد.»
معنای برابرى زیارت حضرت عبد العظیم حسنی (ع) با زیارت حرم حضرت سید الشهدا (ع)
این کارشناس مذهبی تصریح کرد: مسئله این است که آیا بر اساس حدیثِ یاد شده، زیارت حضرت عبد العظیم حسنی رحمت الله علیه به طور مطلق مىتواند جایگزین زیارت امام حسین علیه السلام شود و یا در شرایط خاصى، از چنین فضیلتى برخوردار است؟
بىتردید، مقصود امام هادى علیه السلام در حدیث یاد شده، این نیست که از فضایل زیارت امام حسین علیه السلام بکاهند و یا در بیان فضیلت حضرت عبد العظیم حسنی رحمت الله علیه مبالغه نمایند.
بنابراین، در پاسخ به سؤالى که مطرح شد، مىتوان گفت: برابرى فضیلت زیارت حضرت عبد العظیم حسنی رحمت الله علیه و امام حسین علیه السلام مقید است به فضاى سیاسى ویژهاى که پیروان اهل بیت علیه السلام در آن مقطع تاریخى زندگى مىکردند. زیرا زمانى بود که اختناق شدیدى جهان اسلام را فرا گرفته بود و جامعه تشیّع در دوران زمامدارى افرادى مانند: متوکّل، مُعتَز و معتمد عباسى، سختترین دورانهاى تاریخىِ خود را سپرى مىکرد.
حجت‌الاسلام والمسلمین یعقوبی گیلانی گفت: در چنین شرایطى، امام هادى علیه السلام به منظور پیشگیرى از خطرهایى که از طرف حکومتهاى وقت، شیعیان را تهدید مىکرد، فضیلت زیارت حضرت عبد العظیم حسنی علیه السلام را با زیارت امام حسین علیه السلام برابر دانسته اند. به تعبیرى روشنتر، زیارت حضرت عبد العظیم حسنی علیه السلام براى کسانى که آمادگى خطرپذیرى براى زیارت امام حسین علیه السلام را داشته باشند، پاداشى معادل زیارت آن حضرت علیه‌السلام را دارد و حرم حضرت عبد العظیم حسنی علیه السلام شعبهاى از حرم سید الشهدا علیه السلام است و این خود، فضیلتى بزرگ و حاکى از جایگاه بلند حضرت عبد العظیم حسنی رحمت الله علیه نزد اهل بیت علیه السلام و عظمت معنوى ایشان است.
این کارشناس مذهبی ادامه داد: برابرى فضیلت زیارت حضرت عبد العظیم حسنی رحمت الله علیه با زیارت سید و سالار شهیدان علیه السلام هر چند در شرایط ویژه، بىتردید بدون حکمت نیست و شاید نتوان به حکمت آن پى برد؛ لیکن راز و رمز این فضیلت بزرگ را باید در شخصیت علمى، عملى و جهادى آن بزرگوار، جستجو کرد.
در میان امامزادگان، شخصیتهاى بزرگى وجود دارند؛ امّا در باره هیچ یک از آنها نقل نشده و حداقل به ما نرسیده است که زیارتش با زیارت حضرت سید الشهدا علیه السلام برابرى کند.
عرضه دین بر امام هادی علیه‌السلام
حجت‌الاسلام والمسلمین یعقوبی گیلانی اظهار کرد: این احادیث بیانگر عظمت والای حضرت عبدالعظیم حسنی رحمت الله علیه است ولی نکته‌ای که در زندگی ایشان بسیار جای تأمل و دقت نظر دارد این است که روزی این «امام زاده مجتهد محدث کبیر» به محضر امام هادى علیه وآله رسید.
وقتى نگاه ایشان افتاد، فرمودنذ: «مَرحَباً بِکَ یا أبَا القاسِمِ! أنتَ وَلِیُّنا حَقّاً» «خوش آمدى، اى ابوالقاسم! تو حقیقتاً دوست ما هستى».
گفتم: اى پسر رسول خدا! مایلم دینم را به شما عرضه کنم، اگر مورد پسند بود، بر آن ثابت باشم تا خداوند عزوجل را ملاقات کنم.
امام علیه السلام فرمودند: «اى ابو القاسم، عرضه کن»؛ و بعد حضرت عبدالعظیم حسنی علیه السلام همچون طفلی که به مکتب رفته باشند به محضر امام علیه السلام نشستند و به عقاید خویش درباره اصول و فروع دین پرداختند.
گفتارش که تمام شد. در این هنگام، امام هادى علیه السلام فرمودند «اى ابوالقاسم! به خدا سوگند، این [عقاید]، دین خداست که آن را براى بندگانش برگزیده است. پس بر آن، ثابت قدم باشید.
خداوند، تو را بر عقیده ثابت در زندگى دنیا و آخرت پایدار بدارند!».
به کارشناس دینی مراجعه کنیم
این کارشناس مذهبی یادآور شد: این کار یعنى مراجعه به کارشناسان دین که ریشه قرآنى دارد.
خداوند متعال در دو آیه، مردم را به آنان ارجاع فرموده اند: «فَسْئَلُوا أَهْلَ الذِّکْرِ إِنْ کُنْتُمْ لا تَعْلَمُونَ؛» «اگر نمىدانید، از آگاهان بپرسید.»
حضرت عبد العظیم حسنی رحمت الله علیه از نظر علمى، یکى از بزرگترین محدّثان و فقها بوده و از نظر سنّى، تقریباً دو برابر امام هادی علیه‌السلام سن داشته اند. اما می‌خواهند به ما بیاموزند که‌ای انسان به علم خود و به اصطلاح، به چند کلمه مغرور نشو. لذا، شایسته است وقتى انسان دیندار به محضر دینشناس بالاتر از خود مىرسد، براى تأیید و یا تکمیل معارف دینى خود اقدام نماید.
این بهرهگیرى از نظریه کارشناسان دینى، زمینهساز ثبات و پایدارى انسان در دیندارى است.
باشگاه خبرنگاران جوان فرهنگی هنری قرآن و عترت
پلمب بیمارستان محب مهر به دلیل کشف حجاب صحت ندارد